Het bodemarchief van een langgevelboerderij te Riel
Vondsten
Afbeelding 3: Steengoed kan uit de oudste plaggenput.
Datering ca. 1500. Schaal 1:4
(tekening: Ben van den Broek).
De oudste vondsten bestaan uit scherven van laatmiddeleeuwse grijsbakkende keramiek. Deze komen uit de beide middeleeuwse paalsporen; ook in de noordelijke achttiende-eeuwse greppel zijn er enkele gevonden. Een andere laatmiddeleeuwse vondst, daterend van omstreeks 1500, is een fragmentarisch gevonden kan van steengoed (afb. 3). Deze is afkomstig uit de oudste plaggenput. Vanwege het ontbreken van sporen uit die tijd, en één wandscherf een vreemde eend in de bijt. Dit betreft een wandfragment van een drinkkan van blauw en grijsgeglazuurd steengoed uit Raeren. Deze heeft een applique voorstellende enkele soldaten, en dient in 1598 te worden gedateerd. 1
Het overgrote deel van de vondsten dateert uit de periode ca. 1700-1775. Het merendeel daarvan komt uit de noordelijke greppel (afb. 2:5). In totaal werden hieruit 748 vondsten verzameld, die hoofdzakelijk aan weerszijden van de brug werden gevonden. Hiertoe behoren 655 scherven van keramiek, die afkomstig zijn van tenminste 47 voorwerpen (tabel 1).
Tabel 1. Minimum aantal exemplaren keramische voorwerpen uit de noordelijk greppel naar soort baksel. Datering: 1700-1755.
| functie | steengoed | roodbakkend | witbakkend | tinglazuur |
|---|---|---|---|---|
| bord | - | 1 | - | 6 |
| drinkkan | 2 | - | - | - |
| eetkommetje | - | 7 | - | - |
| kloot | 1 | - | - | - |
| kookpot (grape) | - | 6 | - | - |
| pul | 1 | - | - | - |
| roompot | - | 1 | 1 | - |
| schotel | - | 17 | - | - |
| theekommetje | - | - | - | 1 |
| vergiet | - | 2 | - | - |
| voorraadpot | 1 | - | - | - |
| totaal | 5 | 34 | 1 | 7 |
Afbeelding 4: Schotels (gereconstrueerd) uit de noordelijke greppel met groene (boven) en gele (onder) slibversiering.
Datering 1700-1775. Schaal 1:4
(tekening: Ben van den Broek).
Afbeelding 5: Schotels (gereconstrueerd) uit de noordelijke greppel met gele slibversiering.
Datering 1700-1775. Schaal 1:4
(tekening: Ben van den Broek).
Afbeelding 6: Schotel (gereconstrueerd) uit de noordelijke greppel met gele en donkerbruine slibversiering.
Datering 1700-1775. Schaal 1:4
(tekening: Ben van den Broek).
Driekwart van het minimum aantal keramische voorwerpen heeft een roodbaksel, waarvan de helft bestaat uit ongeoorde schotels met slibversiering (afb. 4-7). Ook bevinden er zich eetkommetjes en kookpotten bij, waarvan er enkele tot complete vormen zijn te reconstrueren (afb. 7). Deze voorwerpen zijn kenmerkende produkten van de Nederrijnse aardewerktraditie; ze zijn afkomstig van pottenbakkerscentra tussen Rijn en Maas. 2
Afbeelding 7: Aardewerk uit de noordelijke greppel,
nrs. 1 en 5: schotels met gele en groene slipversiering, nrs. 2 en 3: eetkommetjes, nr. 4: kookpot (grape).
Datering 1700-1775. Schaal 1:4
(tekening: Ben van den Broek).
Onder de uit de noordelijke greppel afkomstige keramiek bevind zich ook een fragment van een kan van steengoed, afkomstig uit het Westerwald, met een versiering bestaande uit ingekraste ranken met aan het uiteinde bloemen. Deze kan dient gedateerd te worden aan het einde van de zeventiende eeuw. 3
Afbeelding 8: Aardewerk met tinglazuur uit de noordelijke greppel en uit de ‘kuil’.
Nrs. 1 en 3: Delftse theekommetjes, nr. 2: (witte, paarse en blauwe glazuur), nr. 4: Delfts bord. Datering 1700-1750 (nrs. 1, 2, 4) en eind 17de eeuw (nr. 3). Schaal 1:4)
(tekening: Ben van den Broek).
Afbeelding 9: Fragmenten van glazen flessen en van een kelkglas, alsmede een glaszegel (nr. 3).
Datering 1700-1750 (nrs. 1, 2 en 4) en 1778 (nr. 3). Schaal 1:4 (nrs. 1, 2 en 4) en 1:2 (nr. 3)
(tekening: Ben van den Broek).
Andere in Riel voorkomende aardewerksoorten betreffen twee theekommetjes en een bordje van Delfts aardewerk, en de bodem van een bord van majolica (afb. 8). Eveneens uit de noordelijke greppel afkomstig zijn de fragmenten van tenminste vijf verschillende wijnflessen en van een kelkglas (afb. 9). Opmerkelijk daarbij is een glaszegel met de naam Vel(t) en het jaartal 1718. Een glaszegel met dezelfde naam, maar met het jaartal 1728 is bekend uit Delft. 4
*Afbeelding 10: Twee ijzeren herderspijpjes.
Datering 1700-1775. Schaal 4:1
(tekening: Ben van den Broek).
*Afbeelding 11: Hielmerk van een kleipijp. Schaal 4:1
(tekening: Ben van den Broek).
Tot de schaarse vondsten van metaal behoren een tweetal ijzeren herdersschepjes; ze zijn gevonden in de noordelijke greppel en in de ‘kuil’ (afb. 10). Verder zijn in de noordelijke greppel ook fragmenten gevonden van tenminste dertien verschillende kleipijpen. Over het algemeen zijn het goedkope grove pijpen volgens achttiende-eeuwse modellen. Slechts twee hebben een hielmerk, het ene met de gekroonde initialen IC, het andere is de beeltenis van een vis (afb. 11).
Ten slotte werd ook een tiental stuks slachtafval gevonden van rund en varken. 5 Deze hoeveelheid is echter te gering om uitspraken te kunnen doen over de samenstelling van de veestapel.
Inhoud
- Inleiding
- Het gehucht Riel
- Opgravingsresultaten
- De bakstenen boerderij
- Vondsten
- Botanisch onderzoek
- Conclusies
- Literatuur